Հակառուսական պատժամիջոցները ներկայացնում են տնտեսական, դիվանագիտական և քաղաքական սահմանափակումների շարք, որոնք տարբեր երկրներ և կազմակերպություններ սահմանել են Ռուսաստանի նկատմամբ՝ ի պատասխան նրա գործողությունների։ Այս պատժամիջոցները հիմնականում ուժեղացվեցին 2014 թվականից հետո, երբ Ռուսաստանը բռնակցեց Ղրիմը, իսկ 2022 թվականին, Ուկրաինայի դեմ լայնածավալ պատերազմ սկսելուց հետո, դրանք էապես խստացան։

Հիմնական պատժամիջոցները

1. Ֆինանսական սահմանափակումներ

• Ռուսաստանի բանկերի, այդ թվում՝ Կենտրոնական բանկի նկատմամբ սահմանափակումներ։

• Սառեցվել են ռուսական ակտիվները արտասահմանում։

• Ռուսական բանկերը զրկվել են SWIFT միջազգային վճարային համակարգից։

2. Էներգետիկ պատժամիջոցներ

• ԵՄ-ն արգելել է ռուսական նավթի և ածխի ներմուծումը։

• ԱՄՆ-ն և Մեծ Բրիտանիան ամբողջությամբ արգելել են ռուսական էներգակիրների ներմուծումը։

• Ռուսաստանը զրկվել է արևմտյան երկրների կողմից նավթային տեխնոլոգիաներ և սարքավորումներ ստանալու հնարավորությունից։

3. Արդյունաբերական և տեխնոլոգիական սահմանափակումներ

• Արևմտյան երկրները դադարեցրել են բարձր տեխնոլոգիաների, միկրոչիպերի, ավիացիոն սարքավորումների և մեքենաների մատակարարումը։

• Ռուսական ավիաընկերություններին արգելվել է թռչել ԵՄ և ԱՄՆ օդային տարածքներում։

4. Անհատական պատժամիջոցներ

• Ռուս բարձրաստիճան պաշտոնյաների, գործարարների և օլիգարխների դեմ կիրառվել են ակտիվների սառեցում և մուտքի արգելք։

• Պատժամիջոցներ են սահմանվել Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի և նրա շրջապատի նկատմամբ։

5. Մշակութային և սպորտային սահմանափակումներ

• Ռուսաստանի թիմերը հեռացվել են միջազգային մրցաշարերից, այդ թվում՝ Ֆուտբոլի աշխարհի առաջնությունից և Օլիմպիական խաղերից։

• Ռուսական պետական լրատվամիջոցները, ինչպիսիք են RT-ն և Sputnik-ը, արգելափակվել են մի շարք երկրներում։

Պատժամիջոցների հետևանքները

• Ռուսաստանի տնտեսության անկում․ ռուբլին կտրուկ անկում է գրանցել, ներդրումները նվազել են, իսկ տեխնոլոգիական ընկերությունները բախվել են մասսայական արտագաղթի։

• Ներքին շուկայի դժվարություններ․ շատ արևմտյան ապրանքանիշներ դուրս են եկել ռուսական շուկայից։

• Անուղղակի ազդեցություն արևմտյան երկրների վրա․ գազի և էներգիայի գների աճը դժվարություններ է ստեղծել նաև եվրոպական տնտեսությունների համար։

Չնայած այս պատժամիջոցներին, Ռուսաստանը որոշ ուղղություններով հարմարվել է՝ օգտագործելով Չինաստանի, Հնդկաստանի և այլ երկրների հետ համագործակցությունը։ Սակայն պատժամիջոցները շարունակում են խոր ազդեցություն ունենալ երկրի տնտեսության և արտաքին քաղաքականության վրա։