Բիթքոյնը աշխարհում առաջին դեցենտրալիզացված թվային արժույթն է, որը ստեղծվել է 2009 թվականին անհայտ անձի կամ խմբի կողմից՝ օգտագործելով «Սատոշի Նակամոտո» կեղծանունը: Այն աշխատում է բլոկչեյն տեխնոլոգիայի հիման վրա և չունի կենտրոնական կառավարող մարմին, ինչպիսիք են բանկերը կամ կառավարությունները: Ահա պարզ բացատրություն, թե ինչպես է այն աշխատում.

1. Բլոկչեյն՝ գրանցամատյան

Բիթքոյնի հիմքում ընկած է բլոկչեյնը՝ հանրային, թափանցիկ և անփոփոխ թվային գրանցամատյան: Այն պարունակում է բոլոր գործարքների պատմությունը, որոնք երբևէ կատարվել են բիթքոյնով: Բլոկչեյնը բաժանված է «բլոկների», որոնք պարունակում են գործարքների տվյալներ և կապված են միմյանց հետ՝ ձևավորելով շղթա:

2. Գործարքներ

Երբ ինչ-որ մեկը բիթքոյն է ուղարկում մեկ ուրիշին, գործարքը հեռարձակվում է բիթքոյնի ցանցին: Այն ներառում է՝

• Ուղարկողի հասցեն (հանրային բանալի),
• Ստացողի հասցեն (նույնպես հանրային բանալի),
• Գումարը և թվային ստորագրությունը (ստեղծված մասնավոր բանալիով), որն ապացուցում է, որ ուղարկողը իրավունք ունի ծախսել այդ բիթքոյնները:

3. Հանքագործներ և հաստատում

Գործարքները հաստատվում են «հանքագործների» (miners) կողմից՝ ցանցի մասնակիցներ, որոնք օգտագործում են հզոր համակարգիչներ: Հանքագործները.

• Հավաքում են գործարքները բլոկների մեջ,
• Լուծում են բարդ մաթեմատիկական խնդիրներ (Proof of Work՝ աշխատանքի ապացույց)՝ բլոկը վավերացնելու համար,
• Ավելացնում են բլոկը բլոկչեյնին:

Երբ բլոկը հաստատվում է, գործարքը համարվում է ավարտված, և բիթքոյնները տեղափոխվում են ստացողին: Հանքագործները պարգևատրվում են նոր բիթքոյններով և գործարքների միջնորդավճարներով:

4. Դецենտրալիզացիա

Բիթքոյնի ցանցը կառավարվում է հազարավոր համակարգիչների (հանգույցների) կողմից ամբողջ աշխարհում: Յուրաքանչյուր հանգույց պահպանում է բլոկչեյնի պատճենը, ինչը անհնարին է դարձնում համակարգի կեղծումը կամ մանիպուլյացիան՝ առանց մեծամասնության համաձայնության:

5. Սահմանափակ մատակարարում

Բիթքոյնի առավելություններից մեկն այն է, որ դրա ընդհանուր քանակը սահմանափակ է՝ 21 միլիոն մետաղադրամ: Այս սահմանափակումը կոդավորված է համակարգում, և նոր բիթքոյնները ստեղծվում են աստիճանաբար՝ հանքագործության միջոցով: Ժամանակի ընթացքում պարգևները նվազում են (halving), ինչը դանդաղեցնում է նոր մետաղադրամների արտադրությունը:

6. Դրամապանակներ

Բիթքոյն օգտագործելու համար անհրաժեշտ է թվային դրամապանակ (wallet), որը պահում է Ձեր հանրային և մասնավոր բանալիները: Դրամապանակը կարող է լինել ծրագրային (հավելված), ապարատային (ֆիզիկական սարք) կամ նույնիսկ թղթային:

Ինչու՞ է այն յուրահատուկ:

• Անանունություն. Գործարքները կապված չեն անձնական տվյալների հետ, այլ միայն հասցեների:
• Անվտանգություն. Կրիպտոգրաֆիան ապահովում է պաշտպանություն:
• Ազատություն. Ոչ ոք չի կարող արգելափակել կամ սառեցնել Ձեր միջոցները:

Ամփոփելով՝ բիթքոյնը աշխատում է որպես վստահելի, անկախ և անվտանգ ֆինանսական համակարգ՝ շնորհիվ բլոկչեյնի, կրիպտոգրաֆիայի և դեցենտրալիզացված ցանցի: