Տնտեսական զարգացման նախարարությունը մեկնաբանել է «Տնտեսական զարգացում և նորարարական տնտեսություն» պետական ծրագրի շրջանակում «Takeoff – startup-ից մինչև IPO» ծրագրի ֆինանսավորման կտրուկ կրճատման պատճառները։ Նախարարության ներկայացուցիչը ասաց, որ նախագիծը վերափոխվել է, և այն փոխարինվում է տեխնոլոգիական ձեռներեցության զարգացման այլ նախաձեռնություններով՝ 100 միլիարդ ռուբլի ֆինանսավորման ծավալով։ Ավելի վաղ՝ հոկտեմբերի 8-ին հայտնել էր, որ 2025 թվականին նախագծին նախատեսվում է հատկացնել ընդամենը 721 մլն ռուբլի, 2026 և 2027 թվականներին՝ 685-ական միլիոն ռուբլի։ Նախկինում 2025-2026 թվականների համար նախատեսված էր 60 միլիարդ ռուբլի գումար։ Կրճատումներով ծրագրի նախագիծը դաշնային բյուջեի նախագծի հետ քննարկման է ներկայացվել ՌԴ Պետական դումա, որտեղից էլ պետք է միջոցները գոյանան։
«Նոր «մայիսյան հրամանագրի» շրջանակներում ՌԴ նախագահը խնդիր է դրել 7 անգամ ավելացնել փոքր տեխնոլոգիական ընկերությունների եկամուտները։ Այս առումով «Take Off – startup-ից մինչև IPO» դաշնային նախագիծը զգալի վերափոխման է ենթարկվել 2025-2027 թվականների բյուջեի պատրաստման ընթացքում»,- պարզաբանել են Տնտեսական զարգացման նախարարությունից։
Նախարարության տվյալներով՝ դաշնային նախագիծը փոխեց իր համադրողին՝ դառնալով առաջին փոխվարչապետ Դենիս Մանտուրովը և դարձավ «Արդյունավետ և մրցունակ տնտեսություն» ազգային նախագծի մի մասը՝ նոր անվանմամբ՝ «Տեխնոլոգիական ձեռներեցության զարգացում»: Նախկինում նախագծի համադրողների թվում էին փոխվարչապետ Ալեքսանդր Նովակը և նախկին փոխվարչապետ Անդրեյ Բելոուսովը (այժմ՝ Ռուսաստանի Դաշնության պաշտպանության նախարար):
«Դաշնային նախագծի նպատակներն ու խնդիրները նաև ուղղեցին տեխնոլոգիական ընկերությունների ինտեգրումը խոշոր ընկերությունների և ազգային նախագծերի համագործակցության շղթաներում՝ ապահովելու տեխնոլոգիական առաջնորդություն՝ տեխնոլոգիական ընկերությունների համար հանրային շուկա մուտք գործելու հետագիծ ստեղծելու ուղղությամբ», – բացատրել է Տնտեսական զարգացման նախարարությունը:
Նախատեսվում է դաշնային բյուջեից հատկացնել 49,2 միլիարդ ռուբլի «Տեխնոլոգիական ձեռներեցության զարգացում» դաշնային նախագծի իրականացման համար 2025-2027 թվականներին (2025-ին՝ 18,2 միլիարդ, 2026-ին և 2027-ին՝ 15,5-ական միլիարդ), հայտնել են նախարարությունից։
Քանի որ բյուջեի օրինագծի ձևավորումն ակտիվ փուլում է, ֆինանսական միջոցների տեխնիկական վերաբաշխումը «Տողերից» դաշնային նախագծի «Թռիչք – մեկնարկից մինչև IPO» դեպի «Տեխնոլոգիական ձեռներեցության զարգացում» դաշնային նախագիծը դեռ չի իրականացվել։ Արտաբյուջետային ֆինանսավորման չափը կհաստատվի բյուջեի նախագծի ձևավորման ավարտից ելնելով։
Նախարարությունը հավելել է, որ բացի «Տեխնոլոգիական ձեռներեցության զարգացում» դաշնային նախագծից և տեխնոլոգիական առաջնորդության ապահովման ազգային նախագծերից, երկրի տեխնոլոգիական ներուժի մեծացմանն ուղղված այլ դաշնային նախագծեր են՝ «Ազգային տեխնոլոգիական նախաձեռնություն» (15,5 միլիարդ ռուբլի), «Համալսարանական ձեռներեցություն» Պլատֆորմ» (30,9 միլիարդ ռուբլի): «Այսպիսով, բյուջեի նախագծով նախատեսված է մոտ 100 միլիարդ ռուբլի դաշնային նախագծերի իրականացման համար, որոնք աջակցում են տեխնոլոգիական ձեռներեցությանը», – եզրակացրել է Տնտեսական զարգացման նախարարությունը:
Ինչպես ասել է Dsight վերլուծական ընկերության հիմնադիր Արսենի Դաբբախը, «Takeoff – startup-ից մինչև IPO» նախագծի արդյունավետությունը կասկածի տակ է, նույնիսկ չնայած խոստումնալից մեկնարկին, նպատակների սահմանմանը և նախաձեռնություններին:
«Բազմաթիվ թողարկողների և IPO թեկնածուների հետ շփվելու ընթացքում մենք նշում ենք, որ նրանցից շատերը ոչ միայն չեն օգտվել ծրագրի հնարավորություններից, այլև հաճախ չեն էլ լսել նման ծրագրերի մասին։ Կան նաև այնպիսիք, ովքեր չեն օգտվել ծրագրերից, քանի որ դրանց մասնակցելու ընթացակարգերը չափազանց բարդ են, և հաճախ խաղը մոմ չարժե»,- ասաց Դաբաղը:
Ըստ փորձագետի, ծրագիրը նախատեսում էր արտոնյալ վարկերի հատկացում, նաև որոշակի դրամաշնորհներ և սուբսիդիաներ են եղել տեղաբաշխման նախապատրաստման ծախսերը հոգալու համար։
«Մենք հանդիպեցինք այն փաստին, որ Սկոլկովոյի մի շարք բնակիչներ արտոնյալ վարկեր են ստացել, իսկ ծրագրով 2022 թվականին տրամադրված վարկերի ընդհանուր գումարը նույնիսկ գերազանցել է 15 միլիարդ ռուբլին։ Բայց վարկառուները հիմնականում արդյունաբերական ոլորտի կամ B2B ընկերություններն էին, որոնք հազվադեպ են հրապարակվում: Այսպիսով, այն նախագծերը, որոնք բորսայում ցուցակվելու ցածր հնարավորություն ունեին, աջակցություն ստացան»,- ասաց փորձագետը։
Դաբբախի խոսքով, ծրագրի մուտքի բարձր շեմը նաև մասնավոր համաֆինանսավորման անհրաժեշտությունն էր. վերջին 2-3 տարիների վենչուրային կապիտալի ճգնաժամի ժամանակ նման պայմանը դժվար էր կատարել։
