Չինաստանի տնտեսությունը վերջին տարիներին մի քանի կարևոր ուղղություններով է անցնում ԱՄՆ տնտեսությանը՝ կախված չափման մեթոդից։ Ահա հիմնական ուղղությունները․
1. Գնումունակության Հավասարության (PPP) Հաշվարկով ՀՆԱ
• Արժույթի գնումունակության հաշվարկով (PPP), Չինաստանը դեռ 2014 թվականին անցավ ԱՄՆ-ին և այսօր շարունակում է մնալ աշխարհի ամենամեծ տնտեսությունը այս չափորոշչով։
2. Իրական (Նոմինալ) ՀՆԱ-ով
• Ներկայումս ԱՄՆ-ն դեռ առաջինն է նոմինալ ՀՆԱ-ով, բայց Չինաստանը մոտենում է։ Առկա կանխատեսումների համաձայն՝ Չինաստանը կարող է առաջ անցնել մինչև 2030-2040թթ., կախված տնտեսական աճի տեմպերից։
3. Արտադրություն և Արդյունաբերություն
• Չինաստանը վաղուց դարձել է աշխարհի խոշորագույն արտադրող երկիրը, անցնելով ԱՄՆ-ին դեռ 2010 թվականին։ Այն համարվում է «աշխարհի ֆաբրիկան»՝ առաջատար լինելով մեքենաշինության, էլեկտրոնիկայի, արևային էներգիայի և էլեկտրամեքենաների արտադրության ոլորտներում։
4. Առևտրային Առաջնություն
• Չինաստանն ԱՄՆ-ից առաջ է անցել որպես աշխարհի խոշորագույն առևտրային երկիր՝ ավելի մեծ ներմուծում-արտահանման ծավալներով։ Այն նաև աշխարհի խոշորագույն արտահանողն է։
5. Տեխնոլոգիական Զարգացում
• Չինաստանը մրցակցում է ԱՄՆ-ի հետ արհեստական բանականության (AI), կիսահաղորդիչների, կիբերանվտանգության, 5G տեխնոլոգիայի և քվանտային հաշվարկների ոլորտներում։ Huawei, Alibaba, ByteDance (TikTok) և այլ խոշոր տեխնոլոգիական ընկերություններ առաջատար դիրքերում են։
6. Ֆինանսական Շուկաներ
• Չինաստանը կամաց-կամաց փորձում է իր յուանը դարձնել ավելի միջազգային արժույթ, բայց դոլարը դեռ հսկայական առավելություն ունի։ Շանհայի և Հոնկոնգի ֆոնդային բորսաները համարվում են աշխարհի խոշորագույններից, սակայն Նյու Յորքի ֆոնդային բորսան (NYSE) դեռ առաջինն է։
7. Ռազմավարական Ներդրումներ և Գլոբալ Ներկայություն
• Չինաստանը ԱՄՆ-ին անցնում է «Մեկ գոտի, մեկ ճանապարհ» (Belt and Road Initiative, BRI) նախագծով՝ մեծացնելով իր ազդեցությունը Ասիայում, Աֆրիկայում և Լատինական Ամերիկայում։
8. Տնտեսական Աճի Տեմպեր
• Չինաստանի տնտեսությունը դեռ աճում է ավելի արագ տեմպերով, քան ԱՄՆ-ն, թեև վերջին տարիներին այդ աճը դանդաղել է։ Եթե այն շարունակի աճել մոտ 4-5%-ով, ապա շուտով կանցնի ԱՄՆ-ին նոմինալ ՀՆԱ-ով էլ։
Եզրակացություն
Չինաստանը արդեն առաջ է անցել ԱՄՆ-ին որոշ ցուցանիշներով (PPP ՀՆԱ, արտադրություն, առևտուր) և մոտենում է մյուս չափանիշներով (նոմինալ ՀՆԱ, տեխնոլոգիական զարգացում)։ Սակայն ԱՄՆ-ն դեռ ունի զգալի առավելություն ֆինանսական շուկաներում, դոլարի գերիշխանության, ռազմական տեխնոլոգիաների և նորարարության ոլորտներում։
Շատ բան կախված կլինի առաջիկա տարիների տնտեսական քաղաքականությունից, առևտրային պատերազմներից և տեխնոլոգիական զարգացումներից։
