Ավելի քան երկու տասնամյակ է, ինչ Իլոն Մասքը շարժվում է իր կյանքի նպատակին՝ Մարսի գաղութացմանը: Եվ եթե սկզբում նա կենտրոնացած էր այն բանի վրա, թե ինչպես հաղթահարել մոլորակի միջև եղած հեռավորությունը, ապա վերջին տարում նա ավելի շատ ուշադրություն է դարձրել այն բանի վրա, թե ինչ տեղի կունենա, երբ այնտեղ հասնի:

SpaceX-ի աշխատակիցները պատրաստվում են կառուցել մարսյան քաղաք: Մեկ թիմ նախագծում է փոքր բնակելի շենքեր, որոնք պաշտպանված են գմբեթներով, և ուսումնասիրում են նյութեր, որոնք կարելի է օգտագործել դրանց կառուցման համար: Մյուսը ստեղծում է տիեզերագնացների համար հարմար տիեզերական հանդերձանքներ թշնամական միջավայրի դեմ պայքարի համար, իսկ բժիշկների խումբը փորձում է որոշել՝ արդյոք մարդը կարող է երեխաներ ունենալ Մարսում: Այս բոլոր նախաձեռնությունները դեռ նախնական վիճակում են, սակայն ցույց են տալիս, որ ծրագրի ժամկետները փոխվում են:

2016 թվականին Մասքը հայտարարել էր, որ պահանջվելու է 40-ից 100 տարի, որպեսզի մոլորակի վրա գոյություն ունենա ինքնակառավարման քաղաքակրթություն, սակայն 2024 թվականի ապրիլին SpaceX-ի աշխատակիցներին ասաց, որ այժմ նա ակնկալում է, որ մոտ 20 տարի անց մոլորակի վրա կապրի 1 միլիոն մարդ: «Կյանքը բազմապլանետ դարձնելու հրատապ անհրաժեշտություն կա, – ասաց նա: – Մենք պետք է դա անենք, քանի դեռ քաղաքակրթությունը այդքան ուժեղ է»:

Մասքը վաղուց փորձում է մարտահրավեր նետել անհնարինին, և բավական հաճախ հաջողվում է նրան: Բայց Մարսում ապրելու գաղափարը նրան իր, թվում է, անսահմանափակ ամբիցիաները տանում է ծայրահեղության՝ և ոմանք կարող էին ասել, մինչեւ աբսուրդ: Մարդու ոտքը դեռ չի կանգնել այդ մոլորակի վրա: ՆԱՍԱ-ն չի նախատեսում մարդկանց ուղարկել Մարս մինչեւ 2040-ականները: Եվ եթե մարդիկ այնտեղ հասնեն, նրանց կդիմավորի անբերրի հողատարածք, ցածր ջերմաստիճաններ, փոշոտ փոթորիկներ և անշնչելի օդ:

Այնուամենայնիվ, նա այնքան նվիրված է Մարսում քաղաքակրթություն ստեղծելու գաղափարին, – նա մի անգամ ասել է, որ պլանավորում է մահանալ այնտեղ, – որ այն դարձել է նրա գործարար բոլոր նախաձեռնությունների շարժիչ ուժը երկրի վրա: Ինչպես հայտնում են աղբյուրները, նրա կողմից ղեկավարվող կամ պատկանող յուրաքանչյուր ընկերություն կարող է ներդրում ունենալ արտերկրյա գաղութի ստեղծման մեջ.

The Boring Company-ն ստեղծվել է նաև Մարսի մակերևույթի տակ թունելներ փորելու համար սարքավորումներ պատրաստելու նպատակով:
Մասքը պատմել է, որ գնել է X-ը՝ սոցիալական մեդիա հարթակը, մասամբ այն բանի համար, որպեսզի փորձարկի, թե ինչպես Մարսում կարող է աշխատել քաղաքացիների կողմից ղեկավարվող կառավարությունը՝ հիմնված կոնսենսուսի վրա:
Նա նաև ասել է, որ, ըստ նրա, մոլորակի բնակիչները կուղևորվեն Cybertruck-ներով, որոնք արտադրում է իր ավտոմեքենաների ընկերությունը՝ Tesla-ն:
Մասքը, որի ունեցվածքը կազմում է մոտ 270 միլիարդ դոլար, հրապարակավ հայտարարել է, որ ակտիվներ է կուտակում՝ ներառյալ 47 միլիարդ դոլարի փոխհատուցման փաթեթը Tesla-ից, որպեսզի ֆինանսավորի Մարսի գաղութացման ծրագիրը: «Սա մարդկությանը Մարս տեղափոխելու միջոց է, քանի որ Մարսում ինքնաբավ քաղաք ստեղծելը մեծ ռեսուրսներ կպահանջի»,- նա վկայեց դատարանում 2022 թվականին:

Կարո՞ղ է նա իր կյանքի ընթացքում իր ծրագիրը իրականացնել, դեռևս վիճելի է:

«Չես կարող պարզապես մեկ միլիոն մարդու Մարս իջեցնել», – ասաց Ռոբերտ Զուբրինը՝ ավիատիեզերական ինժեները, ով Մասքի հետ ծանոթ է արդեն 20 տարի և գրել է «Կուրս Մարսի» գիրքը: Նրա խոսքով, մոլորակի գաղութացումը ցանկացած ձևով տասնամյակներ կպահանջի:

Բացի այդ, Զուբրինը հավելում է, որ վերջին շրջանում Մասքը հատկապես շեղվել է X-ի վրա աշխատանքից: Միլիարդատիրոջը հաճախ մեղադրում են, որ չափազանց քիչ է աշխատում այն ընկերություններում, որոնց ղեկավարում է:

NYT-ը հարցազրույց է անցկացրել Մասկին և SpaceX-ին մոտ կանգնած ավելի քան 20 մարդու հետ Մարսի քաղաքի կառուցման ծրագրերի մասին և ծանոթացել է ներքին փաստաթղթերի, էլեկտրոնային նամակների և սոցիալական ցանցերի հաղորդագրությունների հետ: Շատ աղբյուրներ խոսել են անանունության պայմանով, քանի որ ստորագրել են չբացահայտման համաձայնագրեր:

Մարդկության փրկությունը

Մասքը հիացած է Մարսով 10 տարեկանից՝ այն ժամանակից, երբ 1951 թվականին կարդացել է Այզեք Ասիմովի «Հիմնադրամ» գիտաֆանտաստիկ վեպը: Գրքում գլխավոր հերոսը կառուցում է գաղութ ամբողջ գալակտիկայում՝ մարդկությանը միջաստեղային կայսրության անկումից փրկելու համար:

2001 թվականին Մասքը փորձեց գնել ռուսական հրթիռ Մարս հասնելու համար, ըստ SpaceX-ի նախկին աշխատակից Ջիմ Կանտրելի, ով այդ տարի նրա հետ Ռուսաստան այցելեց: Բայց երեք ուղևորությունից հետո նա մերժում ստացավ:

2002 թվականին Մասքը հիմնեց մասնավոր ընկերությունը՝ SpaceX-ը, Հոութորնում, Կալիֆոռնիա նահանգում: Ի վերջո, ընկերությունը ստեղծեց մասամբ բազմակի օգտագործման հրթիռներ և սկսեց պետական պայմանագրեր կնքել, այդ թվում՝ ՆԱՍԱ-ի հետ: Վերջին տարիներին ընկերությունը գործարկեց Starlink արբանյակային ինտերնետի ծառայությունը, որը տարածվեց ամբողջ աշխարհում:

Մարս հասնելու համար SpaceX-ն ստեղծել է Starship-ը՝ 120 մետր երկարությամբ բազմակի օգտագործման հրթիռ: Starship-ի անմիջական նպատակն է ՆԱՍԱ-ի տիեզերագնացներին Լուսին հասցնել, թեև ավելի ուշ հրթիռը կկարողանա տեղափոխել գաղութարարներ Մարս և կարող է ծառայել որպես փոքր տիեզերակայան:

Երեք աղբյուրներ պատմում են, որ ապագա Starship-ի տարբերակն ունի բնակելի տարածք քթի մասում: Երկուսը նշել են, որ ծրագրերը նախատեսում են կառուցել բնակելի տարածքներ մի քանի հարկերով, որոնք ունեն այդպիսի հարմարություններ, ինչպիսիք են վազքուղին և կինոթատրոնը: Մասքի կողմից X-ում հրապարակված Starship-ի ինտերիերի նկարում պատկերված է ջութակահարուհի, որը ծփում է ծանրության բացակայության մեջ և նվագում է հանդիսատեսի համար:

Starship տիեզերանավը Մարս կարող է հասցնել 100 ուղևոր միաժամանակ՝ մոտավորապես յուրաքանչյուր 2 տարին մեկ, հայտարարել է Մասքը 2016 թվականին Աշխարհի ավիատիեզերական կոնգրեսում ելույթ ունենալիս: ՆԱՍԱ-ի տվյալներով՝ Մարս թռիչքը, որը գտնվում է մոտ 248.9 միլիոն կմ հեռավորության վրա Երկրից, տևելու է մինչև 9 ամիս:

2018 թվականին SpaceX-ի ինժեներները փակ հանդիպում անցկացրեցին հետազոտողների հետ՝ քննարկելու Մարսում գոյատևելու համար անհրաժեշտ տեխնոլոգիաները: Թեմաները ներառում էին սառույցի հավաքագրում՝ ջուր ստանալու համար և գաղութի կառուցման համար հարմար տեղանքի ընտրություն:

Անցյալ տարի SpaceX-ի Բոկա Չիկայի Starbase արտադրությունում, Տեխաս, կառուցվեցին Starship-ի վերջին տարբերակները: Հունիսին Starship-ը հաջողությամբ վերադարձավ փորձնական թռիչքից տիեզերքում:

Գաղութի պլանավորում

Տարիների ընթացքում Մասքը բազմիցս ակնարկել է, թե ինչպես, ըստ նրա, մարդիկ կարող էին ապրել Մարսում:

Թեմաներից մեկը կապված է մոլորակի վրա մարդկային կյանքի շարունակության հետ: Գիտնականները դեռ չեն որոշել՝ արդյոք մարդիկ կարող են երեխաներ ունենալ տիեզերքում: Բայց Մասքը ունի պլան: 2013 թվականի հարցազրույցում նա ասել է, որ հույս ունի Մարսում ստեղծել իր սեփական կենսաբանական տեսակը: